viernes, 14 de octubre de 2011

"Algún día haberá en Ordes unha corporación socialista e de esquerdas..."

Manuel Astray Mariño, en 2008.

En 1984, o socialista Manuel Astray Mariño foi o primeiro en levar ao pleno municipal o cambio do nome das rúas franquistas de Ordes

Ainda queda un supervivinte daquela corporación: Roberto González Santos, quen votou en 1985 en contra do cambio e en 2007 ao seu favor

A nosa principal vía urbana na vila de Ordes vese obrigada a soportar para a posterioridade o nome do seu suposto benefactor: Alfonso Senra. Logo da substancial repercusión que tivo o artículo publicado a semana pasada sobre a súa obra figura, chegamos á conclusión de que foi precisamente ao contrario: foi o distrito de Ordes, e non ao revés, quen beneficiou a este descoñecido para os ordenses, avogado tudense.  

O certo é que o cambio dos nomes franquistas das rúas ordenses ven sendo un debate moi antiguo que vería solución a comezos do primeiro mandato de Manuel Regos, concretamente o 24 de setembro do 2007, cando o grupo municipal do BNG leva ata o pleno esta reivindicación histórica que finalmente foi secundada pola unanimidade de todos os grupos representados no Concello de Ordes: UxO, PP, PSOE, BNG, TEGA e NA.

Orixe socialista
Pero a orixe destas reivindicacións ten lugar moito antes da primeira entrada dos nacionalistas na corporación municipal de Ordes en 1995. Asi, debemos trasladarnos ata a sesión plenaria do martes, 27 de novembro de 1984 cando o concelleiro socialista Manuel Astray Mariño foi quen de propoñer por primeira vez ao pleno da corporación o cambio de nome dunha serie de rúas con reminiscencias franquistas. 

Tomada en consideración a proposta, acordouse a creación previa dunha comisión de estudo que habería de propor uns novos nomes. Nunha xuntanza do 7 de xaneiro de 1985, acordáronse os seguintes: A rúa Generalísimo –referente ao dictador Francisco Franco− pasaría a chamarse rúa Nova; a rúa General Mola –militar instigador do golpe de Estado do 18 de xullo de 1936− mudaría polo de Avenida de Galicia; a rúa Calvo Sotelo –protomártir do 'Movimiento Nacional'−, pasaría a ter a denominación popular da rúa dos Lagartos; e a rúa José Antonio –Primo de Rivera, fundador de Falange Española−, por rúa do Recreo.

A proposta gustou e a comezos de marzo de 1985, foi aberta a periodo de información pública que rexistrou as seguintes incidencias: ninguna pronunciación a favor do cambio do rueiro, polas trinta e cinco oposicións a cambio algún no rueiro ordense, as vinteoito de oposición a cambio de rúa do General Mola e as catro contra o cambio da rúa de Calvo Sotelo. Aquela resposta popular disgustou a Astray, que pretendeu facer entrega, sen éxito, doutras tantas opinións de veciños a favor do cambio e que algúns deleslle fixeran chegar de xeito espontáneo. Ademais, Astray Mariño pretendeu restarlle importancia á falta de apoio explícito, pois “a xente non se molesta por eses asuntos” e a decisión final sobre o particular "corresponde aos concelleiros" da corporación municipal e non á veciñanza a través dunha “consulta popular”.   

A votación habería de levarse ata o pleno do 26 de marzo de 1985 e o resultado foi como sigue:
Cambio do nome da rúa Generalísimo por rúa Nova. A favor: 3 (Astray, Pérez y Penas). En contra: 7. Abstención: 3 (Cores, Ferreiro Tacón e alcalde).

Cambio de rúa General Mola por avenida de Galicia: A favor: 3 (Astray, Pérez y Penas). En contra: 7. Abstención: 3 (Cores, Ferreiro Tacón e alcalde).

Cambio do nome da rúa de Calvo Sotelo por rúa dos Lagartos: A favor: 5 (Astray, Pérez, Pena, Cores e Ferreiro Tacón). En contra: 7. Abstención: 1 (alcalde).

Cambio do nome da rúa de  José Antonio por rúa do Recreo: A favor: 5 (Astray, Pérez, Pena, Cores e Ferreiro Tacón). En contra: 7. Abstención: 1 (alcalde).

Decepción
A proposta quedaría finalmente desestimada ante a decepción do seu impulsor, quen logo de coñecerse o resultado pronunciouse dicindo que ningún dos personaxes que soportan o nome desas rúas en Ordes "merece esa distinción" e que “algún día” haberá “unha corporación de esquerdas e progresista que lles dea o nome dalgún veciño que o merezca”.

O curioso de todo isto é que na actual corporación 2011-2015 todavía pervive un supervivinte daquel episodio: Roberto González Santos, quen en 1985 votou en contra do cambio do nome das rúas e en 2007, rectificaría para finalmente votar a favor. Pero anecdótica resultaría igualmente o colofón que habería de poñer o de Unión por Ordes ao epitafio de Astray en 1985. Despois de escoitar a este, González pidiu o turno de palabra para dicir, e así consta nas actas, que “espera” que o pobo de Órdenes non poña unha corporación “tan de esquerdas” como di “o señor Astray”.

Dúas supervivientes
O que moitos ainda non saben é que dúas vías do rueiro ordense superviviron á quita feita polo Concello de Ordes e promovida a en 2007 polo grupo municipal do BNG: A Prolongación de Calvo Sotelo, que corre pola AC-524  entre a rúa dos Lagartos e a AC-3802, e a xa citada avenida de Alfonso Senra da N-550. 

Que a aportación de Alfonso Senra aos movimentos dictatoriais da España do século vinte pasara desapercibida para Manuel Astray Mariño en 1984 e para os nacionalistas ordenses en 2007 trátase de todo un misterio.

*